Üzərlik (Peganum harmala) ənənəvi tibbdə və xalq təbabətində geniş istifadə olunan bitkidir. Azərbaycanda da qədimdən bəri üzərlik həm qoruyucu vasitə, həm də müalicə məqsədilə istifadə olunur. Onun faydaları və istifadəsi müxtəlif aspektlərdən qiymətləndirilir.

Antibakterial və antiviral xüsusiyyətlər:

Üzərlikdəki aktiv maddələr bakteriya və viruslara qarşı təsirli ola bilər. Bu, onun infeksiyaların müalicəsində və qarşısının alınmasında istifadə olunmasına səbəb olur.

Sinir sisteminə təsiri:

Üzərlik sakitləşdirici təsirə malikdir və stressi azaltmaq üçün istifadə edilir. Onun tüstüsü ənənəvi olaraq mənfi enerjini uzaqlaşdırmaq üçün yandırılır.

Parazitlərə qarşı təsir:

Üzərlik toxumlarının çayı həzm sistemindəki parazitləri aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur.

Ağrıkəsici xüsusiyyətlər:

Üzərlikdən alınan bəzi birləşmələr ağrını azaltmağa kömək edir. Bu səbəbdən baş ağrısı və oynaq ağrılarında tətbiq edilir.

Enerji təmizləyici xüsusiyyəti:

Üzərlik tüstüsü, həmçinin, xalq arasında “göz dəymə” və mənfi enerjidən qorunmaq üçün ən çox istifadə edilən vasitələrdən biridir.

Bəs üzərlik narkotik maddə hesab oluna bilərmi?

Üzərlik toxumlarında harmin, harmalin və tetrahidroharmalin adlı alkaloidlər var. Bu maddələr psixoaktiv təsir göstərə bilər, yəni insanın sinir sisteminə təsir edərək halüsinasiyalara səbəb ola bilər. Lakin üzərlik, təbii şəklində və normal dozada istifadə edildikdə narkotik təsir göstərmir.

Bununla belə, bəzi hallarda üzərlikdən psixoaktiv xüsusiyyətlər üçün sui-istifadə edildiyi də məlumdur. Yüksək dozada və ya digər maddələrlə birgə istifadə edildikdə sinir sistemində narkotik maddələrə bənzər təsirlər yarada bilər. Bu səbəbdən onun istifadəsi zamanı ehtiyatlı olmaq tövsiyə edilir.

Hətta Rusiyada bu bitkidən istifadə etmək qadağan olunub. Belə ki, Rusiyanın baş naziri Mixail Mişustin bu ilin fevralında dövlət nəzarətində olan narkotik vasitələrin siyahısı ilə bağlı qərara dəyişiklikləri imzalayıb. İmzalanan siyahıya yeni maddələr əlavə edilib.Qadağan olunmuş bitkilər siyahısında üzərlik də var.

Üzərlik xalq təbabətində faydalı xüsusiyyətləri ilə tanınır və geniş istifadə edilir. Lakin onun tərkibindəki bəzi alkaloidlərdən sui-istifadə edildikdə potensial təhlükə yarada biləcəyini nəzərə almaq vacibdir. Buna görə də üzərlikdən istifadə edərkən miqdara diqqət yetirmək və yalnız zəruri hallarda mütəxəssislə məsləhətləşmək tövsiyə olunur.