Asılılığın inkişafının qarşısını almaq onu məğlub etməkdən daha asandır, buna görə valideynlər artıq ibtidai məktəbdə narkotik məsələsinə diqqət yetirməlidirlər. Uşaqla danışmaq, ona qısa müddətə sevinc və ləzzət verən, lakin illərin həyatını, sağlamlığını və layiqli insan olmaq fürsətini əlindən alan maddələrin olduğunu anlatmaq lazımdır.

Söhbət aparmaq üçün müxtəlif materialları öyrənin – narkotik maddələrin növləri, onların necə maskalandığı və ilk dəfə necə təklif edildiyi haqqında. Uşağın belə bir maddəni sınadığı təqdirdə danlamayacağına və cəzalandırılmayacağına, əksinə, mütləq kömək ediləcəyinə əmin olması da vacibdir. Narkoman olan yeniyetmə mühakimə olunacağı qorxusundan asılılığa qapılır, ona görə də onun valideynləri və yaxınlarına inamı çox vacibdir.

Müsbət fəaliyyət, rəftar nümunəsi göstərdiyinizə əmin olun.
Məsələn, bütün ailə ilə idmanla məşğul olun, hobbi seçin və nailiyyətləri müzakirə edin, faydalı işlə məşğul olun.
Son 15 ildə apardığım araşdırmalarım göstərir ki, uşaq nə qədər çox ailənin “böyük” işlərinə qarışırsa və özünü ailə qrupunun müstəqil və dəyərli üzvü kimi hiss edirsə, narkomaniyanın inkişaf riski bir o qədər az olur.

Əgər artıq uşağın narkotik qəbul etməsindən şübhələnirsinizsə, aşağıdakıları etməyinizi tövsiyə edirəm:

Bu şübhələri ittiham etmədən sakitcə müzakirə edin. Emosionallığın səbəbi ilk sevgi və ya müəllimlərlə qarşıdurma olduğu ortaya çıxa bilər – burada da dəstək və kömək etmək lazımdır.
Əgər uşağın həqiqətən “dərmanı” sınadığı ortaya çıxarsa, ağır cəzaya ehtiyac yoxdur. Təmkinli reaksiya göstərmək lazımdır: Narkloqa zəng edin. Məxfi söhbət nəticə vermədisə, lakin uşaqda narkotik asılılığının bütün əlamətləri varsa, öz başına yox, mütləq profisional narkoloq və psixoloqla görüş və məsləhətləşməni təşkil etmək lazımdır – bu anonim şəkildə edilə bilər. Yeniyetmənin həkimə etibar etməsi və müalicəyə başlaması daha asan ola bilər.

Uşağı sevən və özünə güvənən böyüklərin dəstəyi ilə narkomaniyaya son qoymaq üçün asanlıqla uyğunlaşa bilər. Ən çətin hallarda belə, dərmandan həm psixoloji, həm də fizioloji asılılıq yarandıqda, tam sağalma şansı var.

Ardı var.

Regional Sosial Təşəbbüslərə Dəstək İctimai Birliyi #QHT nin sədri, ekspert Emil Maqalov