Təkamül növlərin sadəcə xarici görünüşünü müəyyənləşdirmir. Bu təbiət qanunu növlərin seçimlərini, qərar alma mexanizmini də müəyyənləşdirir.

Təbii ki, bir canlı təkcə genetik quruluşdan dolayı qərarlar almaz. Xüsusən də bu canlı növü Homo-Sapiensdirsə.

İnsanın qərar alma mexanizmini təkcə gen deyil, doğulduğu yerin əxlaqi coğrafiysı və sosial mühit də müəyyənləşdirir. Bu səbəbdən insanları müşahidə etdikdə, insanların hardasa eyni seçimlər etdiyini, heç bir seçimin fərdiyyətçiliklə əlaqəli olmadığını, uzun illər keçməsinə baxmayaraq atalarımızla birə-bir eyni zövqləri paylaşdığımız ortaya çıxır. Ortaq seçimlər əlbəttə ki, bir növün bütün fərdlərinə şamil olunmaya bilər. Ancaq ümumi müşahidələr təkamül baxımından bizə öz seçimlərimizi araşdırmaqda bir çox qiymətli ip ucları verir.

Məsələn, qadın-kişi münasibətlərinə baxanda, cinslərin hansı səbəblərdən dolayı bir-birilərini cəlbedici hesab etmələri, nəsil artırmada önəmli olan partnyor seçimləri, keçici və daimi partnyorları nələrə əsasən müəyyən etdikləri çox maraqlıdır. Biz cinsi seçimin əsasən nəsil artırmaya xidmət etdiyini bilirik. Ancaq nəsil artırmaq üçün kişilərin qadınlarda, qadınların kişilərdə daha çox nəyə önəm verdiyini və bu önəmin nələrə əsasən formalaşdığını müəyyən etməliyik.

Kişilərin uzunmüddətli ər-arvad seçimləri “atalıq şübhəsi” və reproduktiv dəyərin şübhəsizliyini həll etmək üçün vasitədir. Qadınlar hamilə qaldıqları üçün, bətnindəki körpəni hiss etdiklərindən dolayı heç vaxt öz analıqlarına şübhə etməzlər. Kişilərdən fərqli olaraq doğduqları körpənin özlərinə aid olduğuna əmin olarlar. Kişilər, şübhəli atalıq problemini həll etmək üçün uzun müddətli əlaqələr qurmağa çalışdıqları qadınlarda təmizlik və cinsi sadiqliyə daha çox önəm verər.

Kişilərin uzunmüddətli münasibətlərdə önəm verdiyi şeylərdən biri də qadının yaşıdır. Qadınlardan fərqli olaraq kişilər daha gənc partnyorlara üstünlük verir. Çünki kişinin yaşı nəsil artırma prosesinə bir o qədər də təsir etməz. Məsələn, 35 yaşlı qadınla 35 yaşlı kişinin nəsil artırma potensialı eyni deyil. Qadın 35 yaşına çatdıqda nəsil artırma bacarığı daha aşağı ehtimalla dəyərləndirilir. Bu səbəbdən kişilər uzunmüddətli seçimlərində daha gənc qızlara üstünlük verir.

Bioloji yaşı özündə əks etdirən dolğun dodaqlar, təmiz dəri (qırışmamış), sağlam dişlər, iri omba və sinələr qadınların hələ cavan olduğunu, doğurqan olduğunu görsərən bəzi ipucları verir. Bu səbəbdən kişilərin daha çox diqqətini cəlb edir. Qadınların qarşı cinsin diqqətini çəkmək məqsədilə sosial şəbəkələrdə, İnstagram və Facebookda verdikləri pozalara diqqət yetirsək atalarımızdan bu yana zövqlərimizin heç dəyişmədiyinin şahid olarıq. Önə uzadılmış dodaqlar, şişirdilmiş sinə, iri ombaların gözə batması, beli incə göstərmək üçün yüz cür əziyyət – qarşı cinsin diqqətini cəlb etmək üçün taktik gedişlərdir.

Kişilərin nəsil artırma prosesinin qadınlara nisbətən daha sürətli olduğunu nəzərə alsaq, kişilərin qısa müddətli münasibətlərə daha çox meyil etdiyini müəyyənləşdirmək çətin olmaz. Üstəlik, kişilərin qısa müddətli münasibətlərdə fiziki görünüşə daha çox diqqət etmələrinə baxmayaraq bu standartlarını aşağı faizlərə endirmələri mümkündür.

Qadınların uzunmüddətli münasibət üçün əsas seçimi özlərinin və doğulacaq uşaqlarının gələcəkdə zərər görməyəcəyi bir partnyora üstünlük vermələridir. Bir qadın üçün uzun müddətli münasibət gərəyi ən vacib xüsusiyyətlər onu və körpəsinin təbii resurslarını təmin etməklə əlaqəli xüsusiyyətlərdir. Yaxşı gələcək vəd edən, sosial status, fiziki güc, çalışqanlıq – bunlar hamısı qədim insanlar üçün də önəmli faktorlar idi. Demək olar ki, bu istəklər dəyişməyib.

Kişilərdən fərqli olaraq qadınlar yuxarıda qeyd olunan səbəblərdən dolayı özlərindən yaşca böyük kişilərə daha çox üstünlük verir.

Qadınlar qısamüddətli münasibətlərdə fiziki görünüşə daha çox diqqət edərlər. Cinsi münasibət zamanı qadının hamilə qalma ehtimalı böyük olduğundan öz partnyorunun fiziki görünüşü, atletik bədəni, ondan doğulacaq uşağın daha sağlam olmasına qaranti verir. Qadınlar əsasən qısa boylu kişiləri nə uzunmüddətli, nə də qısa müddətli münasibətlər üçün uyğun görmür. Nəsil artırmaqda hər iki cins üçün önəmli olan sağlamlıqdır. Sağlam partnyor, sağlam gen deməkdir.

Orxan Zeynallı /AzTimes.az/