Kirayə ev bazarındakı vəziyyət hazırda çoxlarının diqqət mərkəzindədir. Əmlak qiymətlərinin artması və mənzil təminatındakı çatışmazlıqlar səbəbindən çox sayda insan kirayə evlərdə yaşamaq məcburiyyətində qalır. Xüsusilə, paytaxtda və digər böyük şəhərlərdə kirayə evlərin tapılması və uyğun qiymətlərin seçilməsi əsas problemlərdən birinə çevrilib.

Son vaxtlar daha bir nüans kirayəçiləri narahat edir. Belə ki, vətəndaşlar iddia edirlər ki, mənzildə kirayə qalan zaman ev sahibi ilə müqavilə bağlanmadıqda cərimə yazılır – ev sahibi 800 AZN, evdə qalan şəxslərin hər biri isə 50 AZN ödəməli olur. Bir qisim isə cərimənin kirayə müqaviləsi bağlanmadığına görə deyil, qeydiyyat məsələləri ilə bağlı tətbiq olunduğunu iddia edir.

Məsələ ilə bağlı açıqlama verən hüquqşünas Kamandar Nəsibov bildirib ki, ölkənin mülki qanunvericiliyinə əsasən müəyyən olunan vergilər ev sahibi tərəfindən ödənmədikdə cərimə tətbiq oluna bilər:

“Mülki Məcəlləyə əsasən, kirayə müqaviləsi yazılı formada bağlanılır. Kirayə müqaviləsi bağlayan vergi uçotuna alınmayan fiziki şəxs qeyri-sahibkarlıq fəaliyyəti həyata keçirir və 14% gəlir vergisi ödəyir. Ev sahibi tərəfindən sözügedən vergilər ödənilmədiyi təqdirdə, Vergi Məcəlləsinə əsasən, cərimə tətbiq oluna bilər.

Həmçinin, qanunvericiliyin tələbinə əsasən, daşınmaz əmlakın dövlət reyestri obyektlərinə dair sərəncam verilməsi haqqında müqavilələr, o cümlədən yaşayış sahələrinin kirayə müqaviləsi notariat qaydasında təsdiqlənməlidir”.

K.Nəsibov vurğulayıb ki, kirayəçi Baş Pasport, Qeydiyyat və Miqrasiya İdarəsindən sənəd əldə etmədiyi halda idarə tərəfindən cərimələnə bilər.

“Əgər mənzil kirayəsi müqaviləsinin müddəti 11 aydan çoxdursa, onda həmin müqavilə dövlət qeydiyyatına alınmalıdır. Kirayəçinin qeydiyyatı olmadıqda Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) Baş Pasport, Qeydiyyat və Miqrasiya İdarəsinə müraciət etməli, bununla bağlı müvafiq sənəd əldə etməlidir. Əks təqdirdə idarə tərəfindən qeydiyyatda olmadığı üçün cərimələnə bilər”, – deyə hüquqşünas izah edib.

Həmçinin, Kamandar Nəsibov kirayə müqaviləsi olmadıqda ev sahibinin kirayəçini cərimələmək kimi bir səlahiyyətinin olmadığını da nəzərə çatdırıb.

Qeyd edək ki, yaşayış yeri və olduğu yer üzrə qeydiyyat haqqında qanunvericiliyin pozulması İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 563-cü maddəsi ilə tənzimlənir.

Maddəyə görə:

563.1. Vətəndaşın yaşayış yeri və olduğu yer üzrə qeydiyyatdan keçməməsinə, yaxud qeydiyyata alma və qeydiyyatdan çıxma qaydalarına əməl etməməsinə görə xəbərdarlıq edilir və ya otuz manat məbləğində cərimə edilir;

563.2. Vəzifəli şəxslər tərəfindən fiziki şəxsləri qeydiyyata almaqdan əsassız imtina edilməsinə, qeydiyyata almaq üçün qanunvericilikdə nəzərdə tutulmayan sənədlər tələb edilməsinə, habelə qeydiyyata almaqda süründürməçiliyə yol verilməsinə görə onlar beş yüz manatdan səkkiz yüz manatadək məbləğdə cərimə edilirlər.

Ancaq DİN Mətbuat xidməti idarəsinin şöbə rəisi Anar Qafarov Oxu.Az-ın sorğusuna cavab olaraq bildirib ki, İXM-in 563-cü maddəsinin 2-ci bəndi evini kirayə verən şəxslərə tətbiq edilə bilməz.