Ermənistanla Azərbaycan arasında sərhədin delimitasiyası və demarkasiyası prosesində ən mübahisəli və müzakirə olunan məsələlərdən biri də xəritələrin seçimidir.

Ermənistan Müxalifət və onun havadarları seçilmiş xəritələrin milli maraqlara cavab vermədiyini əsas gətirərək Ermənistan hakimiyyətini vətənə xəyanətdə ittiham edirlər. Nəzərinizə çatdıraq ki, söhbət 1976-cı ilin sovet xəritələrindən gedir.

Bu xəritələrə əsasən, Kirants kəndində bir sıra ərazilər, o cümlədən Gürcüstana gedən magistralın bir hissəsi, bir neçə ev və torpaq sahələri Azərbaycanın nəzarətinə keçir.

“Sputnik Ermənistan”a müsahibəsində İrəvan Dövlət Universitetinin Xəritəçəkmə və geomorfologiya kafedrasının müdiri Artak Piloyan izah edib ki, 1976-cı ilin xəritələrinin seçimi Alma-Ata bəyannaməsinin müddəalarına uyğun olduğu üçün əsaslı və məntiqlidir. Bu sənəddə göstərilir ki, keçmiş sovet respublikalarının inzibati sərhədləri dövlət sərhədlərinə çevrilir. Sərhədlər sonuncu dəfə 70-ci illərdə dəqiqləşdirildiyi üçün delimitasiya prosesinin əsasını məhz bu xəritələr təşkil edir.

Bununla yanaşı, ekspert hesab edir ki, Ermənistanın delimitasiyası üçün 1976-cı il xəritələrindən istifadənin məqsədəuyğunluğu məsələsi ikinci dərəcəlidir. Bu kartlar beynəlxalq səviyyədə tanınır. Hüquqi baxımdan 70-ci illərin xəritələri ən optimaldır.

Piloyan Sovet Ermənistanından kənarda ev tikmiş Tavuş kənd sakinlərinə kadastr şəhadətnaməsinin verilməsini Ermənistan hökumət strukturlarının səhvi hesab edir. Sertifikatların verilməsi və abadlıq üçün torpaq sahələrinin ayrılması zamanı geosiyasi vəziyyətdə mümkün dəyişikliklər nəzərə alınmayıb. Nəticədə insanlar çətin vəziyyətdə qalıblar.

Ekspert həmçinin hesab edir ki, kart seçimindən asılı olmayaraq, Ermənistan zəif və uduzan deyil, bərabər mövqedən öz maraqlarını müdafiə etmək və dialoq aparmaq bacarığını nümayiş etdirməlidir.

“Tavuşda delimitasiyadan sonra Azərbaycanın yeni xəritələr tapıb Sünik və Qeqarkunik kimi digər bölgələrdə sərhədlərə yenidən baxılmasını tələb edə biləcəyi təhlükəsi varmı” sualına Piloyan müsbət cavab verib. Onun sözlərinə görə, Ermənistan nə qədər itaətkar olarsa, Azərbaycan da bir o qədər iddialar irəli sürəcək.

Təbii ki, sərhədin delimitasiyası və demarkasiyası həmişə kompromislər tələb edir, ona görə də hansısa ərazi Ermənistan üçün strateji əhəmiyyət kəsb edirsə , danışıqlar aparmaq lazımdır. Ekspert qeyd edib ki, mühüm sahəyə nəzarəti ələ keçirmək üçün güzəştə getməyə hazır olmaq vacibdir.

Bundan əvvəl Paşinyanın ofisi bəyan etmişdi ki, Tavuşda delimitasiya zamanı kompüter hesablamaları ilə üç ərazidə koordinatlar müəyyən edilib və sütunlar daha sonra orada quraşdırılacaq.

Bu metodologiyanı şərh edən Piloyan qeyd edib ki, burada qeyri-adi heç nə yoxdur: kompüter proqramları sərhəd xəttini maksimum dəqiqliklə çəkməyə imkan verir.

Piloyan etiraf edib ki, sərhədlərin delimitasiyası uzun və əziyyətli prosesdir. Buna misal olaraq Gürcüstanla hələ də demarkasiya edilməmiş sərhədi göstərmək olar. Ancaq Ermənistan-Azərbaycan sərhədində siyasi qərarın verildiyi göz qabağındadır.