Bu gün Həsən bəy Zərdabinin “Əkinçi ” ilə yola çıxdığı gündür. Əslində Zərdabinin qəzet üçün seçdiyi bu adda böyük məna var. O, bilirdi ki, əkilən məhsulun biçilən vaxtıda gəlir.Əkinçi bellə əkib oraqla biçir.Mətbuat nümayəndəsinin, əsl yazarınsa əkməyə də, biçməyə də yalnız birçə qələmi var.

144 il ərzində çox”əkinçi”lər gəldi. Əkdilər,biçdilər. Əkdiklərinin barından bəhrələndiklərimiz, qidalandıqlarımız da oldu, sərişdəsiz “əkini” ilə böyük bir əraziyə bar əkirəm deyib qanqal bitirənlər də. Rəhmət qazananlar da oldu, lənət qazananlar da. Senzuranın mişar kimi kəsdiyi vaxtlarda qələmi ilə söz “oynadıb” aləmi lərzəyə gətirən imperiyaya söz hökmü nümayiş edən jurnalistlərimiz də az olmadı. Qərəzsiz, vicdanlı mətbuat öz kürzü ilə bir çox özbaşna, xalqa, cəmiyyətə düşmən kəsilənlərin qorxulu yuxusu oldu.

Xalq üçün “ağlayan”lar hər dövrdə olduğu kimi ya “Xalq düşməni” oldu, ya da şəhid…

Qarabağ müharibəsinin başlanması ilə dünyaya ötürülən yalnış informasiyanı önləmək üçün,Qarabağ həqiqətlərini car çəkmək üçün şəhidlik zirvəsini fəth edənlər yeni bir dəsti-xət cızdılar jurnalistika tarixində.Bəzi “olmaz” istehkamını aşmadılar-dağıdıb yerlə yeksan etdilər. Onlar yeni qayda gətirdilər, yeni qanun qazıdılar-“Mövzu vətəndirsə, hədəf birdir.”

1988-1994 –cü illərdə Qarabağ müharibəsində 13 jurnalist erməni terrorçularının hücumuna məruz qalıb. Onlardan 9-u şəhid olub. Şəhid olanlarda 2-si rus, digərləri azərbaycanlılardır.Salatın Əziz qızı  Əsgərova (1961-1991) –  jurnalist, “Молодежь Азербайджана” qəzetinin müxbiri, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.   Salatın Əsgərova 1991-ci il yanvarın 9-u Laçından Şuşaya yollanarkən yolun 6-cı kilometrliyindəki Qaladərəsi kəndi yaxınlığında erməni silahlı qüvvələrinin mühasirəsinə düşmüş, olduğu maşın yaxın məsafədən şiddətli atəşə tutulmuşdur. Nəticədə qəhrəman jurnalist  Salatın Əsgərova amansızcasına qətlə yetirilmişdir. Bakı şəhərinin Şəhidlər xiyabanında dəfn edilmişdir.Osman Mirzəhüseyn oğlu Mirzəyev (1937-1991)  –görkəmli jurnalist, yazıçı və publisist.
O.Mirzəyevin peşəkar jurnalist bacarığı təkcə mətbuatda deyil, həm də televiziyada özünü büruzə verirdi. O, Azərbaycan televiziya məkanında ilk bədii-publisistik, ictimai-siyasi “Dalğa” verilişinin yaradıcılarından idi. Bu, Azərbaycanın televiziya məkanında ölkənin siyasi, ictimai, sosial, həmçinin mədəni həyatını əks etdirən ilk ictimai-siyasi verilişlərdən idi. 1990-cı ilin sentyabrında Osman Mirzəyev Azərbaycan Respublikası Prezident Apparatının şöbə müdiri vəzifəsinə təyin olunur. 20 noyabr, 1991-ci ildə Xocavənd rayonu yaxınlığında, bir sıra digər dövlət xadimi ilə birgə içində olduğu Mi-8 vertolyotunun ermənilər tərəfindən vurulması nəticəsində şəhid olmuşdur.Alı Mustafa oğlu  Mustafayev (1952-1991)– telejurnalist, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
Alı Mustafayev  Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri şirkətində çalışmışdır. Dolğun məzmunlu reportaj, oçerk və müsahibələrinə, ekrana çıxardığı təsirli verilişlərinə görə bacarıqlı, operativ telejurnalist kimi tanınmışdır.

Müharibə dövründə Dağlıq Qarabağdan – qaynar nöqtələrdən, eləcə də yüksək dövlət səviyyəli rəsmi görüşlərdən müsahibə və reportajlar hazırlamışdır. Moskva şəhərində Azərbaycan Respublikası Ali Məclisi tərəfindən parlament müxbiri olmuşdur (1989-1990). 1991-ci il fəaliyyətinə görə “İlin ən yaxşı jurnalisti” mükafatına layiq görülmüşdür. 1991-ci il 20 noyabrda Dağlıq Qarabağın Qarakənd kəndi yaxınlığında sülh məramlı nümayəndələri aparan vertolyotun düşmən mərmisi tərəfindən vurulması ilə şəhid olmuşdur. Bakı şəhərinin Şəhidlər xiyabanında dəfn edilmişdir.Fəxrəddin İbrahim oğlu Şahbazov (1950- 1991) –  Azərbaycan Teleradio Şirkətinin operatoru, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı

Fəxrəddin 1972-ci ildən Azərbaycan Teleradio Şirkətində işə başlamış və 20 il burada fasiləsiz olaraq operator peşəsində çalışmışdır.
1988-ci ildən başlayaraq ermənilərin azərbaycanlıları Dağlıq Qarabağ və eləcə də, Qərbi Azərbaycan torpqlarından zorla, silah gücü ilə çıxartması Fəxrəddin Şahbazovu da narahat edirdi. Fəxrəddin könüllü olaraq cəbhəyə gedər qaynar döyüş meydanlarından reportajlar hazırlayar və xalqa eləcə də xarici ölkələrə çatdırardı. Dəfələrlə təhlükə ilə üzləşməsinə baxmayaraq cəbhəyə getməkdə davam edirdi. 20 noyabr, 1991-ci ildə Xocavənd rayonu yaxınlığında, bir sıra digər dövlət xadimi ilə birgə içində olduğu Mi-8 vertolyotunun ermənilər tərəfindən vurulması nəticəsində şəhid olmuşdur. Bakı şəhərinin Şəhidlər xiyabanında dəfn edilib . Kazımağa Möhsün oğlu Kərimov  (1951-1992)— Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakulətisini bitirdikdən sonra Kazımağa peşəsinin arxasınca gedərək bir müddət “Azərbaycan məktəbi” jurnalında, sonra isə “Azərbaycan müəllimi” qəzetində çalışmışdır. 1988-ci ildə doğma vətəninin üzərini qara buludlar aldığı bir zamanda, heç vaxt haqsızlıqla, ədalətsizliklə barışmayan Kazımağa da özünün birAzərbaycan övladı olaraq bu torpaqların müdafiəsinə qalxmağa borclu olduğunu hiss etdi. Evini, ailəsini və hər bir şeydən uca tutduğu peşəsini arxada qoyaraq çəbhə bölgəsinə yollandı. Kazımağa döyüşə atıldığı ilk gündən etibarən bir çox hərbi əməliyyatlarda iştirak etmişdir. Goranboy rayonunun Gülüstan, Qaraçinar, Manas,Şəfəq, Tap Qaraqoyunlu kəndləri uğrunda gedən döyüşlərə komandanlıq edən komandir üçün bu döyüşlər sanki bir sınaq olsa da, bu sınaqdan alnı açıq çıxılmışdır. Bu uğurlarla kifayətlənməyən Kazımağa komandanlıq etdiyi batalyonu yeni bir əməliyyata hazırlayır. Bu əməliyyat planı düşmən tapdağı altında olan keçmiş Şamuyankənd rayonunun azad olunması olur. Yalnız bu əməliyyat Kazımağanın iştirak etdiyi sonuncu əməliyyat olur. 1992-ci ilin 12-13 iyun tarixlərində Şamuyankənd rayonunun azad olunması uğrunda həyata keçirilən əməliyyatda komandir Kazımağa Kərimov ağır yaralanır. Aldığı yaranın ağır olmasına baxmayaraq əməliyyatın sonunadək iştirak edən Kazımağa əməliyyat bitdikdən sonra Bakı şəhərində yerləşən Hərbi Hospitala çatdırılır. Kazımağa 15 iyun 1992-ci ildə, ömrünün 41-ci baharında gözlərini əbədi yumaraq şəhidlik zirvəsinə ucaldı.Çingiz Fuad oğlu  Mustafayev (1960-1992)— telejurnalist, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
Çingiz Mustafayev  həkim olsa da, jurnalistikaya böyük həvəs göstərmişdir.  Bu həvəs özünü 1990-cı il 20 Yanvar hadisələri zamanı bir daha göstərmişdir.  Belə ki, Çingiz Sovet ordusunun Bakıda törətdiyi vəhşilikləri lentə almışdır. 1991-ci ildən isə o, həyatını bütövlükdə jurnalistikaya bağlamışdır. Çingiz Mustafayevin əsasını qoyduğu 215 kl studiyasında reportajları informasiya blokadasında olan Azərbaycan haqqında gerçəkliklərin Amerika və Avropanın aparıcı teleagentlikləri və televiziyalarına yol tapmışdır. Çingiz Mustafayevin Xocalı haqda çəkdiyi filmi ilə Ermənistanın imici bütün dünyada ciddi sarsıntıya məruz qalmışdır. Qəhrəman jurnalist 1992-ci ilin iyun ayının 15-də Xocalı rayonunun Naxçıvanlı kəndində çəkiliş zamanı aldığı mərmi qəlpəsindən həlak olmuşdur.

Bu yolda qələminin yaddaşında bir çox yazılmamış sözləri, kameraya deyilməmiş fikirlərini ürəyində aparan ,dünyadan nakam gedən jurnalistlərimiz də az olmayıb.

Gülər Məmmədova (SpaceTv),İlqar Qulusoy(Lidertv),Rasim Əliyev,Fuad Abdürrəhmanlı ( “Türküstan” qəzetinin redaktoru),Müşfiq Nadir (“İhlas” xəbər agentliyinin (İHA) Azərbaycan bürosunun rəhbəri),Ceyhun Nağı (“Yeni Müsavat”, “Gündəlik Azərbaycan”, “Bizim Yol” qəzetlərində, anspress.com portalı), İbrahim Bayandurlu (“Azadlıq” radiosu”),İlham Rzayev (BBC-nin rus xidməti),Şahin Ağabəyli “Poliqon” İnformasiya Agentliyini ,Məmməd Nazimoğlu( “Qulp” verilişinin müəlliflərindən biri),Ağalar Mirzə( AzTV),Vüqar Qocamanlı  (APA informasiya agentliyi),Elmar Hüseynov (“Monitor” jurnalının baş redaktoru) ,Hüseyn Əfəndi (Xalq qəzeti”),Elmira Əmrahqızı (“Azadlıq” radiosunun Bakı nümayəndəliyinin rəhbəri), Alim Kazımlı (“Yeni Müsavat”), Adil Bünyadov(“Röyters”) , Fərhad Kərimov (“Röyters” və “Assoşieyted press”in telereportyor)Nəcəf Nəcəfov (“Molodyoj Azerbaydjana” )

Lakin bu amansız, bizə gül göstərib qanqal qoxladan ,sağ göstərib ,sol vuran həyat davam edir. Biz onların yarımçıq qoyduğu fikirlərini bitirək. Çıxdığımız yolda hər şeyimizi itirsək də vicdanımızı itirməyək. Vicdanlı,qərəzsiz,operativ yolumuza davam!Gününüz mübarək həmkarlar!!!

Pərvin Abışova /AzTimes.az/